Urin ili mokraća, predstavlja tečni deo materija koje se kao višak izbacuju iz organizma, a koje su u njega predhodno unete u okviru konzumiranja hrane i pića.
Urin nastaje u procesu filtracije tečnih materija koja se udvija u bubrezima, zatim se taloži unutar mokraćne bešike i na kraju se iz organizma izbacuje kroz mokraćni kanal pri činu mokrenja.
U sastav urina, u najvećoj meri uključena je voda, ali i brojni drugi elementi kao što su: proteini, ugljeni hidrati, aminokiseline, neorganske materije, vitamini, enzimi, aglutinini, precitipini i drugi elementi.
U uzorku zdravog urina, ne bi trebalo da ima krvi. Tačnije, koncentracija eritrocita u urinu kroz koju se definiše prisustvo krvi, trebalo bi da bude izražena kroz vrednosti od 1 do najviše 3 eritrocita po vidnom polju.
Ukoliko je koncentracija eritrocita u urinu veća od pomenutih vrednosti, onda se smatra da u sadržaju urina ima krvi i takvo stanje se stručno naziva hematurija.
O tome šta je tačno hematurija, na koji način se manifestuje i otkriva, zašto nastaje i kako se leči, pročitajte u sadržaju teksta koji je pred vama.
Šta je hematurija?
Prvo što je potrebno da znate kada je u pitanju način na koji se može definisati hematurija, jeste da to nije bolest. Naime, hematurija predstavlja simptom kroz koji se manifestuje prisustvo određene bolesti u organizmu.
Na koji način se manifestuje i kako se otkriva hematurija?
Jedan od osnovnih načina na koje se manifestuje hematurija, jeste pojava krvi u urinu. U zavisnosti od količine krvi koja se u okviru prisustva hematurije javlja u urinu, hematurija može, ali i ne mora izazvati promenu boje urina, pa je promena boje urina jedan od glavnih i osnovnih načina prepoznavanja prisustva hematurije. Konkretno, pri prisustvu krvi u urinu, urin postaje svetlo crven (rozikast) ili intezivno crven nalik na vino.
Intezitet obojenosti urina kaja se javlja kao posledica prisustva hematurije, zavisi od koncentracije eritrocita u urinu po vidnom polju. Konkretno, što je koncentracija eritrocita po vidnom polju u urinu veća, to je i uočljivija obojenost urina. Međutim, prisustvo hematurije, može postojati čak i onda kada urin izgleda normalno, odnosno kada njegova boja nije promenjena. To se dešava onda kada se vrednosti eritrocita kreću u rasponu od 3 do 10 eritrocita po vidnom polju. U takvom slučaju, hematuriju nije moguće otkriti bez laboratorijske analize uzorka urina, jer se takva koncentracija može ustanoviti isključivo u procesu mikroskopskog posmatranja urina.
Onda kada su vrednosti eritrocita u urinu veće od 10 eritrocita po vidnom polju, hematuriju je moguće prepoznati i u kućnim uslovima, jer tada dolazi do uočljive i vizuelno lako primetne promene boje urina.
Ukoliko je reč o prisustvu hematurije koja nije uočljiva bez mikroskopskog posmatranja urina, takva hematurija se naziva mikrohematurija ili mikroskopska hematurija, a ukoliko je reč o prisustvu hematurije koje je uočljiva golim okom, dakle u kućnim uslovima i bez mikroskopskog posmatranja urina, takva hematurija se naziva makrohematurija ili makroskopska hematurija.
Za razliku od makrohematurije, čije prisustvo pacijent sam uočava prilikom čina mokrenja, mikrohematurija se najčešće otkriva slučajno i to u okviru laboratorijske analize urina kojoj pacijent u cilju kontrolisanja zdravlja pristupa jednom godišnje ili jednom u više godina.
Ono što je važno da znate, jeste da prisustvo makrohematuje, dakle hematurije koju ste sami otkrili, ne smete zanemarivati niti ignorisati, već se u što kraćem vremenskom periodu morate obratiti lekaru i zatražiti detaljnije ispitivanje koje započinje laboratorijskom analizom urina.
Značaj takvog pristupanja ovoj pojavi, ogleda se u odgovornom pristupanju celokupnom zdravlju i u pružanju mogućnosti pravovremenog i preciznog otkrivanja pravog uzroka nastanka hematurije.
Da bi se prisustvo hematurije uspešno otkrilo, odnosno da bi rezultati laboratorijske analize bili maksimalno precizni i pouzdani, ono što je od neprikosnovenog značaja jeste da uzorak urina bude čist. To znači, da se uzorak mora dati u odgovarajućim uslovima, pri ispunjavanju kojih se posebna pažnja mora obratiti na to da urin ne dođe u dodir sa menstrualnom krvlju ili sa krvlju koja se oslobađa prilikom krvarenja hemoroida. U slučaju da urin dođe u dodir sa krvlju, to može poremetiti, tačnije onemogućiti mogućnost sprovođenja laboratorijske analize i može dovesti do pogrešnih rezultata.
Zašto nastaje hematurija?
Nastanak hematurije, definiše se kao posledica, odnosno kao simptom prisustva određene bolesti u organizmu. Bolesti koje se smatraju uzročnicima hematurije uglavnom su vezane za organe urinarnog trakta, ali to ne mora uvek biti slučaj. Čak i određene vrste hematoloških, kardiovaskularnih, gastroenteroloških ili genitalnih bolesti, mogu biti uzročnici pojave hematurije.
Konkretno, ovo su bolesti u prisustvu kojih se hematurija najčešće manifestuje kao jedan od simptoma:
Bolesti urinarnog trakta:
– Urođene ili stečene bolesti krvnih sudova bubrega,
– Infekcije mokraćnih puteva,
– Neoplazma bubrega,
– Neoplazma mokraćnih puteva,
– Urođene ili stečene anomalije bubrega,
– Kalkuloza bubrega,
– Kalkuloza mokraćnih puteva,
– Maligne promene na tkivu bubrega,
– Maligne promene na tkivu mokraćne bešike,
– Prisustvo peska ili kamena u bubregu.
Hematološke bolesti:
– Hemofilija,
– Trombocitopenija,
– Srpasta anemija,
– Talasemija.
Kardiovaskularne bolesti:
– Tromboembolijska bolest,
– Dekompenzacija srca.
Gastroenterološke bolesti:
– Ciroza jetre,
– Peritonitis,
– Apendicitis,
– Holestazna kolika.
Bolesti genitalnog trakta:
– Jake infekcije genitalnog trakta.
Ono što takođe treba da znate, a donekle je povezano sa uzrocima nastanka hematurije, jeste da postoje takozvani lažni uzroci, koji uzrokuju pojavu takođe lažne hematurije. Konkretno, postoje stanja u okviru kojih dolazi do pojave simptoma identičnih simptomima hematurije, a u okviru kojih stvarna, odnosno prava hematurija zapravo ne postoji. Takva stanja, pre svega podrazumevaju i odnose se na posledice konzumiranja cvekle u većim količinama, koje mogu dovesti do obojenosti urina koja je identična obojenosti koja se javlja usled prisustva hematurije.
Dakle, ukoliko nakon konzumiranja veće količine cvekle primetite obojenost urina, nemojte tome pridavati značaj i paničiti, ali ukoliko se obojenost urina javi, a nije povezana sa konzumiranjem veće količine cvekle, obavezno se obratite svom lekaru, upoznajte ga sa simptomima koje imate i od njega zatražite uput za laboratorijsku analizu urina.
Značaj pravovremenog dijagnostikovanja hematurije:
Značaj pravovremenog dijagnostikovanja hematurije je višestruk, jer ono predstavlja put do otkrivanja bolesti koja je glavni i osnovni uzročnik ove pojave. Sa otkrivanjem bolesti koja je uzročnik hematurije, otvara se i mogućnost sprečavanja njenog napredovanja, odnosno mogućnost njenog lečenja, a upravo takve činjenice ponekad znaju biti i od životnog značaja za pacijenta.
Konkretno, zapostavljena ili kako lekari često kažu zapuštena hematurija, u velikom broju slučajeva može predstavljati sinonim za zapostavljenu, odnosno zapuštenu bolest koja je prisutna u organizmu i koja je uznapredovala. Proces lečenja takve bolesti, često je neuporedivo komplikovaniji i teži u odnosu na proces lečenja bolesti koja je otkrivena na vreme. To se posebno odnosi na slučaj kada su uzroci prisustva hematurije ozbiljne i teške bolesti kao što su maligni tumor na bubregu ili maligni tumor na bešici.
Što je bolest koja uzrokuje hematuriju komplikovanija ili razvijenija, to je i pojava hematurije izraženija, što znači da mikrohematurija (hematurija koja se ne može otkriti bez mikroskopskog posmatranja), uglavnom predstavlja simptom bezopasnih i lako izlečivih bolesti kao što su urinarne ili genitalne infekcije, dok makrohematurija (hematurija koja je uočljiva prilikom čina mokrenja) uglavnom predstavlja simptom komplikovanijih bolesti.
Na koji način se pristupa pacijentu nakon otkrivanja hematurije?
Ovo je pitanje na koje mnogi pacijenti očekuju i priželjkuju odgovor. Dakle, nakon što se u okviru laboratorijske analize urina ustanovi prisustvo hematurije, pacijentu se pristupa tako što se upućuje na dalje analize, u cilju preciznog i pouzdanog pronalaženja uzroka ove pojave.
Dalje analize, odnose se pre svega na upućivanje na ultrazvučni pregled koji je često i dovoljan kao metod ispitivanja, jer često daje jasnu sliku o prisustvu i vrsti bolesti koju je potrebno dijagnostikovati. Ukoliko se ipak dogodi da ultrazvučni pregled ne pokaže dovoljno jasnu sliku o zdravlju pacijenta, pacijent se dalje upućuje na rendgensko snimanje.
Ukoliko ni rendgensko snimanje prema proceni lekara ne dovede do dovoljno jasnih rezultata pregleda, pacijent se upućuje i na multislajsno skeniranje. Magnetna rezonanca ostaje kao poslednja solucija, koja u najvećem broju slučajeva nije neophodna i pacijenti se na nju veoma retko upućuju.
Kada se u okviru sprovođenja pomenutih metoda pregleda pacijenta ustanovi tačan uzrok prisustva hematurije, odnosno kada se otkrije bolest u čijem prisustvu se hematurija manifestuje kao jedan od simptoma, pristupa se lečenju.
Lečenje hematurije
S obzirom na već ustanovljenu činjenicu da hematurija sama po sebi nije bolest, jasno se može zaključiti da hematurija ne podleže procesu lečenja. Lečenje hematurije, zapravo predstavlja lečenje bolesti koja je njen uzrok. Zato, svaki pojedinačni oblik prisustva hematurije, leči se individualno u odnosu na vrstu bolesti koja je sa njom povezana. Sa napretkom u procesu lečenja bolesti koja je uzrok hematurije, dolazi se i do napretka u lečenju hematurije, odnosno do smanjenja inteziteta i konačno do prestanka njenog manifestovanja.
Samo u najtežim i najkomplikovanijim primerima prisustva hematurije, njenom lečenju je potrebno pristupiti nezavisno od pristupanja lečenju bolesti koja je njen uzrok.
Preciznije objašnjeno, to znači sledeće: kada je prisustvo hematurije izraženo na način da podrazumeva veliku koncentraciju krvi u urinu i samim tim obilan gubitak krvi prilikom svakog mokrenja, tada se hematurija mora lečiti i to uporedo sa lečenjem bolesti koja je uzrok njene pojave.
U takvim slučajevima, lečenje hematurije, vrši se sprovođenjem transfuzije krvi, odnosno nadoknađivanjem neophodne količine krvi koju je pacijent izgubio i koju u kontinuitetu gubi prilikom svakog mokrenja.
Ukoliko se u tako komplikovanim i na svu sreću retkim primerima prisustva hematurije izostavi sprovođenje transfuzije, pacijent se može dovesti u stanje životne ugroženosti.
Zato, napomenućemo još jednom, hematurija zahteva veoma odgovoran pristup i redovno praćenje, kako od strane pacijenta, tako i od strane lekara.
Ono što može dovesti do pogrešnog smera u procesu lečenja hematurije, odnsono u procesu lečenja bolesti koja hematuriju izaziva, jeste neadekvatno lečenje, odnosno započinjanje lečenja bez predhodno precizno utvrđene dijagnoze.
Konkretno, dešava se da pacijenti kada primete prisustvo hematurije, postupe tako što počnu sami da primenjuju antibiotike i da se “leče” bez konsultovanja sa lekarom i bez utvrđenih analiza. U takvim situacijama, može doći do trenutnog poboljšanja zdravstvenog stanja i do trenutnog prestanka manifestovanja hematurije. Međutim, definitivno ne može doći do pravog i samim tim trajnog izlečenja, jer kao što smo već napomenuli, svako prisustvo hematurije, zahteva individualan pristup i leči se individualno u odnosu na uzrok nastanka.
Zato, nikada se nemojte lečiti sami, već postupite odgovorno prema svom zdravlju i obratite se lekaru koji će postaviti pravu dijagnozu i prepisati vam pravu terapiju lečenja. U protivnom, sebe možete dovesti u izuzetno rizičnu situaciju u kojoj se vaše zdravstveno stanje nakon trenutnog i prividnog poboljšanja kasnije može dvostruko pogoršati i samim tim produžiti i otežati proces odgovarajućeg lečenja.
